W dniu 25 maja br., czyli dokładnie 60 lat i dwa dni po powstaniu Koła PTTK nr 30 odbędzie się świętowanie jubileuszu. Gdzie i co się stało 60 lat temu?
Na ulicy Nowowiejskiej, pod numerem 3, tam gdzie dziś jest budynek Uniwersytetu Ekonomicznego w latach 50-tych XX wieku funkcjonowało Liceum Pedagogiczne. Szkolono tu przyszłych nauczycieli.
To tu, od roku 1952 jednym z nauczycieli był człowiek, który stał się symbolem jeleniogórskiej turystyki – Teofil Ligenza vel Ozimek. Z jego inicjatywy, przy pomocy Tadeusza Stecia w dniu 23 maja 1959 roku – jak kronikarz zanotował: „o godz.17.10” (analogia do Yumy – przypadkowa), odbyło się zabranie założycielskie Koła PTTK, które miało skupiać nauczycieli. „W wystąpieniach uzasadniano konieczność powołania do życia takiej komórki, choć były obawy o łatwy rozpad koła, bo wielu nauczycieli należało do PTTK w innych istniejących kołach, szczególnie w kole miejskim w Jeleniej Górze i Cieplicach. Tadeusz Steć, ówczesny nauczyciel w Technikum Ekonomicznym w swojej kilkunastominutowej wypowiedzi przedstawił i uzasadnił konieczność powołania do życia koła skupiającego nauczycieli” – tak napisała Antonina Sobierajska, która uczestniczyła w tym spotkaniu.
Od początku Koło działało przy Związku Nauczycielstwa Polskiego. Z listy 34 nauczycieli-założycieli, dziś żyje tylko Henryk Antkowiak, znany działacz PTTK mieszkający obecnie w Jaworze. Obiecał, że jak zdrowie mu pozwoli, to przyjedzie na Jubileusz (dziś ma 85 lat).
Przez 60 lat wiele się wydarzyło. Równo 40 lat prezesem Koła był Teofil Ligenza vel Ozimek – znany choćby z zainicjowania w roku 1970 cyklu wycieczkowego „W niedzielę na wycieczkę czyli Rajd na Raty”, która to impreza jest prowadzona do dziś. Później prezesowała Danuta Rynkiewicz, następnie Antonina Sobierajska, a dziś Maria Goraczewska. Z zachowanych dokumentów wynika, że przez okres 60 lat do Koła zapisało się łącznie ponad 550 osób. Niektórzy na długo, na 30-40 lat, niektórzy tylko na rok czy dwa. Zorganizowano setki różnorakich imprez: rajdy, wycieczki jedno i wielodniowe, piesze, górskie, narciarskie, rowerowe czy kajakowe, kuligi, szkolenia, wykłady, prelekcje, konkursy, popularne w latach 60-tych zgdauj-zgadule z nagrodami, obozy wędrowne górskie i nizinne, obozy rekreacyjne, wczasy wędrowne i stacjonarne, wyjazdy na imprezy obce, organizowane w całej Polsce przez inne jednostki PTTK, PTSM czy LOP.
Bardzo popularne w latach 60-tych i 70-tych były wyjazdy, jak to opisywano w dokumentach „1,5 dniowe”. Trzeba pamiętać że, w tamtych czasach soboty były pracujące i wyjechać można było dopiero po pracy. W okresie jesienno-zimowo-wiosennym, ulubionym celem tych 1,5 dniowych wyjazdów był Wrocław. Zwiedzano wtedy zabytki, muzea czy zakłady pracy, jednak wieczory spędzano w teatrach lub operze. Bardzo popularne były zwłaszcza operetki, z lekkim, czasami frywolnym repertuarem. Zanotowano także obecność w teatrze Grotowskiego czy na spektaklu Wrocławskiej Pantomimy. Ponieważ dość dobrze funkcjonowała polska kolej, to ona była głównym środkiem transportu. Po spektaklach wracano późnym pociągiem nocnym do Jeleniej Góry.
W okresach wakacyjnych organizowano obozy wędrowne zarówno dla dorosłych jak i dla uczniów. Łącznie w latach 1964-1988 zorganizowano ich 36. Bywały lata, że podczas wakacji organizowano po trzy obozy, niemal równolegle. Prowadzącymi bywali: Teofil Ligenza, Jan Naumik, Marian Powęska, Aleksander Sobierajski. Osoby te znane były w Jeleniej Górze jako nauczyciele. Np. Jan Naumik i Marian Pawęska byli moimi nauczycielami w Technikum Mechanicznym w Jeleniej Górze w latach 1970-75. Obozy były różne: szkoleniowe, szkoleniowo-krajoznawcze, rodzinne, zagraniczne (w ówczesnej NRD), dla nauczycieli oraz dla dzieci i młodzieży. W roku 1988 odbył się ostatni obóz wędrowny w rejonie Puszczy Białowieskiej.
Wielu członków Koła nr 30, będących nauczycielami prowadziło w swoich szkołach Koła SKKT (Szkole Koła Krajoznawczo-Turystyczne) wdrażając w przemyślany i mądry sposób młodzież w turystykę i krajoznawstwo. Efekty były nadzwyczaj dobre, gdyż wielu uczniów, będąc już dorosłymi krzewiło turystykę i krajoznawstwo w swoich domach, zakładach pracy, szkołach czy środowiskach, stając się lokalnymi liderami.
Aktywiści – dziś bardzo niemodne słowo – prowadzili punkty porad krajoznawczych dla nauczycieli, ale także dla wszystkich innych chętnych. Dyżury prowadzili nauczyciele, członkowie Koła nr 30, np. Barbara Lesiak, Zdzisław Gasz, Teofil Ligenza czy Aleksander Sobierajski.
„W latach 70-tych zrodziła się myśl, by na grobach naszych członków zapalić znicz, złożyć maleńką, symboliczną wiązankę kwiatów. Myśl podjęto entuzjastycznie. Akcję Zaduszki Nauczycielskie prowadzono na trzech cmentarzach: w Cieplicach, w Jeleniej Górze i Sobieszowie” – pisała Antonina Sobierajska.
Inna inicjatywą, która integrowała środowisko były spotkania opłatkowe połączone ze wspólnym śpiewaniem kolęd.
Na przestrzeni lat działalności Koła organizowane były jubileusze:
- 10-lecia (1969 r.) - jako dwudniowa wycieczka na Szrenicę, z noclegiem konkursami i wieczornicą (organizator – A. Sobierajski),
- 18-lecie, czyli dojrzałość Koła – wycieczka dwudniowa do Czarnowa, do schroniska PTTK Czartak. Impreza połączona była ze Zlotem Gwiaździstym Kół (organizator – A. Sobierajski),
- 20-lecie w MDK w Jelenie Górze,
- 25-lecie – w Klubie Nauczyciela – Koło zostało wyróżnione Złotą Honorową Odznaką PTTK,
30-lecie – MDK Jelenia Góra,
40-lecie w Klubie Nauczyciela,
50-lecie w Klubie Nauczyciela przy ul. Bankowej (tort, pokazy tańca, oglądanie fotografii). Aktywnym członkom Koła wręczono różnego rodzaju odznaczenia, wyróżnienia i podziękowania za społeczną działalność, pracę i ofiarność.
Jubileusz 60-lecia Koła PTTK nr 30 „Nauczycielskiego” będzie obchodzony w dniu25 maja (w sobotę) od godziny 11.00 w sali Galeria na Górze (II piętro) w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze przy ul. Jana Matejki.
W programie przewidziano krótkie referaty okolicznościowe i wspominkowe, prezentację multimedialną zdjęć i pamiątek, wystawę fotografii, premierę okolicznościowego wydawnictwa z serii „Zeszyty Historyczne” Regionalnej Pracowni Krajoznawczej oraz poczęstunek.
Zapraszamy wszystkich chętnych.
Andrzej Mateusiak
